Als alles misgaat!
Psalm 11
“ Een psalm van David, voor de koorleider. Ik heb tot de HEERE de toevlucht genomen. Hoe kunt u dan zeggen tegen mijn ziel: Vlucht weg naar uw bergen, als een vogel! Want zie, de goddelozen spannen de boog, zij leggen hun pijlen op de pees om in het donker te schieten op de oprechten van hart. Voorzeker, de fundamenten worden omvergehaald! Wat kan de rechtvaardige dan doen?
De HEERE is in Zijn heilig paleis, de troon van de HEERE staat in de hemel; Zijn ogen doorzien, Zijn blikken beproeven de mensenkinderen. De HEERE beproeft de rechtvaardige, maar Zijn ziel haat de goddeloze en wie geweld liefheeft. Hij zal op de goddelozen valstrikken, vuur en zwavel doen regenen. Een verschroeiende stormwind zal het deel van hun beker zijn.
Want de HEERE is rechtvaardig, Hij heeft rechtvaardige daden lief.
De oprechten zullen Zijn aangezicht aanschouwen. “
In welke tijd deze psalm is gedicht is niet bekend. Gedacht wordt aan de tijd van de opstand van Absalom en daar is wel wat voor te zeggen, omdat er vooral in vers 1 een aanwijzing staat die doet denken aan spot en verraad vanuit eigen kring. Vluchten naar de bergen is op zichzelf genomen niet iets wat verkeerd is.De Here Jezus zegt in zijn profetische rede in Mattheus 24 ook dat de gelovigen moeten vluchten naar de bergen
In tijden van nood
“Ik heb tot de HEERE de toevlucht genomen. Hoe kunt u dan zeggen tegen mijn ziel: Vlucht weg naar uw bergen, als een vogel!”
Dit gedeelte begint met een geloofsgetuigenis. Bij de Here schuil ik, Hij is mijn toevlucht. Je schuilt in tijden van nood, en David schuilt bij zijn grootste vriend: De Here God. Het is heel belangrijk in je persoonlijk geloof om te beginnen met wat het belangrijkste is. En dat is in tijden van nood, te schuilen bij je Vader in de hemel. In het vervolg proef je de verontwaardiging bij David. Je hoort de spot in de woorden: Ga maar als een (bang) vogeltje vluchten naar je heilige berg.
Ik denk de berg Sion, waar David zo intens mee verbonden is. Ja David, denk je nu echt dat je tegen mij bent opgewassen, nou vlucht maar naar die berg. Je ziet toch dat alles hopeloos verloren is.
Dit krenkt de ziel van David: Hoe durf je dit te zeggen! Wat een ongekende brutaliteit om zo te spreken. Wat een prachtig getuigenis van David. Hij kruipt niet weg als een angstig vogeltje, maar hij wijst op zijn onwankelbaar geloof in de Here. Bij de Here schuil ik.
“Want zie, de goddelozen spannen de boog, zij leggen hun pijlen op de pees
om in het donker te schieten op de oprechten van hart.”
De goddelozen gaan met overleg te werk. En om dit goed in beeld te hebben gaan we kijken naar de geschiedenis van Absalom hoe hij de mensen voor zich wist te winnen. Dat geeft een helder plaatje om ook de rest van deze psalm te doorzien.
“Het gebeurde daarna dat Absalom zich van een wagen en paarden voorzag, met vijftig man die voor hem uit snelden. Ook stond Absalom ’s morgens vroeg op en ging aan de kant van de weg naar de poort staan. Het gebeurde dan dat Absalom elke man die een geschil had om mee naar de koning te gaan voor recht, bij zich riep en zei: Uit welke stad komt u? Als die dan zei: Uw dienaar komt uit een van de stammen van Israël, zei Absalom tegen hem: Zie, uw zaken zijn goed en rechtmatig, maar bij de koning vindt u niemand die u gehoor geeft. Verder zei Absalom: Als men mij maar tot rechter in het land aanstelde! Dan zou ieder die een geschil of rechtszaak heeft, bij míj kunnen komen en zou ik hem recht kunnen verschaffen. Ook gebeurde het, dat als iemand naderde om voor hem te buigen, hij zijn hand uitstak, hem vastgreep en hem kuste. Op die manier deed Absalom met heel Israël dat naar de koning ging voor recht. Zo stal Absalom het hart van de mannen van Israël.” ( 2 Samuel 15: 1-6)
“In het donker op de oprechte schieten” De boog is een wapen dat de pijlen afschiet zonder dat de belager er erg in heeft. Je hoort niets en je ziet niets totdat het te laat is. Dit is tekenend voor de zaak van de goddeloze Absalom, die zeer planmatig te werk gaat. En als God zelf niet had ingegrepen dan was zijn voornemen gelukt. Er staat nog een veelbetekenend woord bij: Om de oprechten van hart in het donker te treffen. Duister, sluw gemeen. Zo is de goddeloze. En achter de schermen zie je de strijd tussen de Here, de rechtvaardige en de satan, de goddeloze.
Fundamenten omver gehaald
“Voorzeker, de fundamenten worden omvergehaald! Wat kan de rechtvaardige dan doen? “
De grondslagen van het recht zijn vernield. Het fundament van het recht is kapot gemaakt, en dat betekend dat er anarchie heerst. Het recht van de sterkste, het recht van de goddeloze die zijn eigen recht maakt. De rechtvaardige is dan kansloos, op wie of wat kan hij zich nog beroemen.
Vanuit menselijk oogpunt slaat de angst je om het hart. Het is een vraag die mensen treft die onrecht ondergaan. Op welk gebied dan ook.
In dit verband is het boeiend om in het Nieuwe Testamant de geschiedenis te lezen van Stefanus. De grondslagen van het recht zijn omver gehaald. Stefanus wordt vermoord zonder een eerlijk proces. En vlak voor zijn sterven gebeurt iets bijzonders.
Toen sloeg Stefanus zijn blik op naar de hemel en zag de luister van God, en Jezus, die aan Gods rechterhand stond. Handelingen (7: 55 )
Stefanus mag vlak voor zijn overgang van het tijdelijke naar de eeuwigheid een kijkje nemen in de hemel en ziet daar de Here Jezus de Mensenzoon, die staat! Hij volgt de ontwikkelingen op de voet.
Hij zag de luister van God. Wat een troost voor Stefanus, de man die vervuld was met de Heilige Geest en wat voor een troost voor ons.
De troon van de HEERE staat in de hemel
“De HEERE is in Zijn heilig paleis, de troon van de HEERE staat in de hemel; Zijn ogen doorzien, Zijn blikken beproeven de mensenkinderen.”
Dat is de werkelijkheid en daar regeert de grote Koning.
De goddeloze heeft het niet voor het zeggen, de spotters die roepen: Vogel vlieg maar je berg, maar de Here is de baas. Zijn ogen doorzien de mensenkinderen.
Absalom, toonbeeld van de sluwe man die alles uitdenkt en leugen en bedrog als zijn wapens hanteert. Hij die zo rijk gezegend was door de Here, want hij had ook nog eens zijn uiterlijk mee, en er wordt zelfs van hem gezegd dat er geen enkele man in Israël zo knap was als hij.
Deze Absalom koppelt zijn uiterlijke schoonheid aan list en bedrag om mensen voor zich te winnen. Maar God doorzag hem.
Zowel de rechtvaardige als de goddeloze wordt getoetst
“De HEERE beproeft de rechtvaardige, maar Zijn ziel haat de goddeloze en wie geweld liefheeft.”
Wat opvalt in deze verzen dat de Here zowel de rechtvaardige als de goddeloze toetst. Nu kunnen wij wel met onze slimme redeneringen komen en zeggen: waar is dat nu voor nodig?. De Here weet toch alles al! Blijkbaar is het nodig en openbaart God hier Zijn wijze van doen. Met ons verstand kunnen wij veel dingen in het Koninkrijk niet doorgronden.
De Here toetst dus de rechtvaardige.Dat is een gegeven en daar moeten we ons op instellen. In het leven van David kunnen we vele voorbeelden zien, waarin David wordt getoetst. Zo ook in de trieste geschiedenis met zijn zoon Absalom. David doorstaat de toets glansrijk, hij getuigt: Mijn schuilplaats is de Here. Het gaat de rechtvaardige heel vaak niet voor de wind.
Maar ook hier openbaart God Zijn wijze van doen. Hij toetst ook de goddeloze. Deze vallen onder het oordeel, maar krijgen ook de kans om zich te bekeren.
Een prachtig voorbeeld daarvan is te vinden in het boek Jona, waarin de goddeloze stad Ninevé zich na de oproep tot bekering zich ook daadwerkelijk bekeert. Het is dus niet zo dat de goddeloze kansloos is, integendeel. De Here toetst ook het leven van de goddeloze, de Here laat hem zijn slechtheid zien en geeft hem kansen te over om zich weer tot God te wenden.
Maar laar er geen misverstand over bestaan zegt de Here: Ik haat degene die geweld bemint. De Here heeft er een afschuw van. En iedereen die geweld gebruiken en daarvan ook nog eens genieten, zullen te maken krijgen met de toorn van God.
Vuur en zwavel
“Hij zal op de goddelozen valstrikken, vuur en zwavel doen regenen.
Een verschroeiende stormwind zal het deel van hun beker zijn.”
Vuur en zwavel, het doet sterk denken aan Sodom en Gomorra. Daar leefden goddeloze mensen die ondanks hun goddeloosheid kansen kregen tot bekering, door de levenshouding van de rechtvaardige Lot. Zij kozen er voor om zich niet te bekeren.
“En als God de steden Sodom en Gomorra tot as verbrand en tot de vernietiging veroordeeld heeft en tot een voorbeeld gesteld heeft voor hen die goddeloos zouden leven;
en als God de rechtvaardige Lot, die leed onder de losbandige levenswandel van normloze mensen, verlost heeft , want deze rechtvaardige, die in hun midden woonde, heeft dag in dag uit zijn rechtvaardige ziel gekweld bij het zien en horen van hun wetteloze daden.)” ( 2 Petrus 2: 6-8)
Tot op de dag van vandaag is te zien aan de dode zee, ook wel de Zoutzee genoemd, hoe erg het oordeel is geweest.
Hij geniet van rechtvaardige daden
“Want de HEERE is rechtvaardig, Hij heeft rechtvaardige daden lief.”
Hoe kijkt de Here tegen de dingen aan? Wel, Hij is rechtvaardig, het is een kenmerk van Zijn wezen. En gerechtigheid heeft Hij lief.Anders gezegd, Hij geniet van gerechtigheid. Zo mogen wij alles in handen leggen van de Here. En dan komt nu de verrassing in deze psalm.
“de oprechten zullen Zijn aangezicht aanschouwen.”
Wat een magistrale belofte krijgen we hier aan het einde van de psalm. De oprechten zullen Zijn aangezicht zien.In het laatste Bijbelboek Openbaringen wordt het uitgebreid herhaald: